عنوان خدمت :طب سنتی درمانی

طب سنتی درمانی

(Traditional medicine) 
طب سنتی به دو بخش نظری و عملی تقسیم شده‌است که طب نظری شامل: ۱. امور طبیعیه ۲. اسباب وعلل و ۳. دلایل وعلایم می‌باشد و طب عملی به سه بخش: ۱. تدابیر ۲. دارو درمانی و ۳. اعمال یدی تقسیم می‌گردد. 
پزشکی سنتی تنها روش درمانی است که در بر پایه مزاج شناسی استوار است. تغییر مزاج به گرمی، سردی، رطوبت و یا خشکی و متعاقب آن غلبه یک یا چند خلط از اخلاط چهارگانه و یا برعکس، به سبب تغذیه، روش زندگی، اقلیم، سنّ، شغل، رفتار و... باعث خروج مزاج فرد از اعتدال شده و علائم آن بروز می‌کند. 

از دید کسانی که علم پزشکی را منحصر به کتابهای مرجع سیستم پزشکی جدید می­دانند، هرچیز خارج از این دایره کوچک غیرعلمی خواهد بود. مشکل از دید “لوله تفنگی” است، نه انبوه علومی که خارج از این محدوده باریک قرار دارند. وقتی سؤال می­شود «آیا طب سنتی علمی است؟»، «آیا طب سنتی همان اطلاعات شفاهی بین مردم، عطاری­ ها و دکتر علفی­ هاست؟» و «آیا کتابهای مرجع طب سنتی، مکتوب شده ،همان اطلاعات عامیانه و شفاهی است؟» باید گفت، خیر نه تنها چنین نیست؛ بلکه طب سنتی ایران دانشی است که براساس اصول کاملاً مشخص، منطقی وعلمی به صورت منظم در کتابهای متعدد تدوین شده­ است و اگر علم به کتابهای رفرنس جدید پزشکی محدود شده، باید گفت که در واقع پزشکی جدید مجموعه ­ای از اطلاعات و نتایج آزمون­های تجربی است که طی زمان تغییر کرده و گاه ضد و نقیض است.

در تمام کشورهای دنیا اطلاعاتی در مورد درمان های مختلف و داروهای طبیعی در دسترس وجود دارد که سینه به سینه بین مردم منتقل می­شود

علمی بودن یا نبودن طب سنتی همان سؤالی است که تحصیل­کردگان بویِژه پزشکان بعد از مطلع شدن از ایجاد رشته دانشگاهی طب سنتی می­پرسند. به مرور دریافته­ ایم کسانی که این سؤال را می­پرسند یا طب سنتی را نمی­شناسند یا در تعریف علم مشکل دارند و یا هر دو که البته اکثریت در همین گروه آخر قرار می­گیرند.

دسته اول کسانی هستند که فکر می­کنند طب سنتی مجموعه اطلاعات تجربی و بومی در مورد گیاهان دارویی است که به طور شفاهی در بین مردم رواج دارد. که خب اگر تعریف کسی از طب سنتی، این باشد، صد البته باید در علمی بودن آن شک کرد. در جواب این دسته افراد باید گفت در تمام کشورهای دنیا اطلاعاتی در مورد درمان های مختلف و داروهای طبیعی در دسترس وجود دارد که سینه به سینه بین مردم منتقل می­شود. این در واقع همان طب شفاهی، بومی یا عامیانه است. طب عامیانه در برخی مناطق دنیا بعضاً آمیخته با خرافات وعلوم غریبه بوده و روشهای غیردارویی و غیرطبی را هم شامل می­شود، یا اینکه مجموعه­ای از روشهای عملی و دارویی برای مداوای بیماری­هاست که قطعاً عاری از اشتباه نیست.

کشورما با وجود جغرافیای وسیع و قومیت­های متنوع، برخوردار از گنجینه عظیم و پرارزشی از طب بومی است که متـأسفانه تا به حال در یک مجموعه­ ی واحد جمع­ آوری نشده­است. اما به قول یکی از اساتید، امتیازطب عامیانه ما، ریشه داشتن در منابع مکتوب است. همین استاد نقل می­کند؛ «زمانی که من هنوز در طب سنتی کم­ مایه بودم به درمان پیشنهادی یکی از همسایگان برای مشکل یک بیمار، خندیدم؛ بعدها، عین همان مطلب را در کتاب قانون بوعلی­ خواندم و فهمیدم که طب افواهی ما برگرفته از منابع مکتوب پیشینیان است.»

برای پاسخ به دسته اول، باید گفت آنچه در واقع طب سنتی ایران نامیده می­شود یک مکتب طبی علمی است با اصول مشخص و تعداد قابل توجهی منبع مکتوب. اکثر کسانی که این سؤال را درذهن دادند از تعداد کتاب­هایی که در این مکتب طبی تألیف شده است بی­اطلاع هستند و معمولاً سؤال دومشان این است که خوب شما چه  

کتابی را می­خوانید، قانون؟

 

 

برخی از خصوصیات دموی مزاجان

افرادی پرخون دارای اندامی درشت(بدون چاقی و افزایش چربی) و صورتی گلگون و سرخ و سفید هستند و در مجموع هوای گرم تابستان بیش از سرمای زمستان آن ها را میآزارد. اشتهای خوبی دارند. شیرین و ترشی دوست دارند. خوش خواب هستند. راحت به خواب میروند و صبح ها به سختی از خواب بیدارمیشوند. ممکن است در طول روز زیاد خمیازه بکشند و بدن را کش و قوس دهند. در فصل بهار مشکلات آن ها بیشتر میشود. در دوران کودکی (تا قبل از 15 سالگی)زیاد بیمار میشوند خصوصا گلو درد و گوش درد از بیماری های شایع ایشان است. میگرن عصبی و جوش های غرور از بیماریهای بسیار شایع در دوران جوانی ایشان است. این افراد بسیار شجاع و جسور و پیشرو و پر انرژی هستند.

 

برخی از خصوصیات صفراوی مزاجان

دارای اندامی لاغر و پوستی نسبتا خشک و مایل به زرد هستند.پر انرژی و فعال و باهوش میباشند.ترشی را به شدت دوست دارند اما به شیرینی و گرمی جات کمتر تمایل نشان میدهند. زود عصبانی میشوند اما زود هم آرام میشوند و معمولا از عصبانیت خود پشیمان میشوند. گرمایی هستند و گرمای تابستان آن هارا کلافه میکند زیاد تشنه میشوند. به به سالاد و خیار علاقه زیادی نشان میدهند. مشکلات گوارشی در افراد صفراوی کمتر ایجاد میشود و معمولا قدرت هضم خوبی دارند. سن جوانی (بین 15-35) معمولا بیماری های صفراوی زیاد میشود. جوش های غرور با خوردن گرمی ها و غذاهای سرخ کردنی زیاد میشود. سر درد های میگرنی در هوای گرم و شلوغی و عصبانیت ایشان را آزار میدهد. هوای خشک زمستان استراحت و کم کردن فعالیت و استفاده از غذاهای خشک باعث آرامش جسم و روان ایشان میگردد.

 

برخی خصوصیات سوداوی مزاجان

سرمایی هستند خصوصا در پاها احساس سرما میکنند و خوراکی های شیرین دوست دارند. سودای غیر طبی تیرگی رنگ پوست خصوصا زیر چشم و زبری و خشونت موی سر میشود. وجود سودا در مغز باعث افزایش دقت و مصرف بی رویه آن باعث وسواس در شستشو و نظافت.چک کردن درب منزل و شیر گاز و ...خواب های آشفته و ترسناک.افسردگی .رعایت نظم و ترتیب بیش از حد و...میگردد.افراد سوداوی بسیار سخت گیر میشوند و انعطاف کمی دارند.شک و تردید در تصمیم گیری ها زیاد میشود ممکن است به صورت شکاکیت بیش از حد در نماز بروز کن(کثیر الشک). این افراد ممکن است بدبین شوند. دارای اشتهای کاذب هستند یعنی گرسنه میشوند اما با خوردن غذای کمی به سرعت سیر میشوند. بیماری های سوداوی معمولا در فصل پاییز دچار عود یا تشدید میشوند لذا این بیمارن قبل از فصل پاییز بایستی با پزشک خود جهت پیشگیری از عود یا تشدید بیماری مشورت کنند. همچنین بیماری های سوداوی پس از سن حدود 35 سالگی شدت پیدا میکند و شیوع بیشتری میابد.

 

برخی خصوصیات بلغمیمزاجان

سرمایی هسیتند زمستان بسیار سختی برای ایشان است.باید لباس زیادی بپوشند و همواره در کنار بخاری بنشینند.این افراد شیرینی خیلی دوست دارند. با خوردن سردی ها مثل ماست و ترشی دچار ضعف و بی حالی و خواب آلودگی زیاد و گاهی خروج آب دهان ازدهان حین خواب میشود. این افراد کم انرژی هستند و از کار زود خسته میشوند. نیاز به خواب زیادی دارند. با حوصله و صبور هستند و خیلی دیر عصبانی میشوند برای همین ممکن است اطرافیان ایشان را خیلی دوست داشته باشند. این افراد دارای پوستی سفید هستند و کمتر دچار لکه های پوستی و جوش های غرور(آکنه) میشوند. در افراد بلغمی بایستی تست های تیروئیدی چک شود چرا که ممکن است مبتلا به کم کاری تیروئید باشند. دردهای مفاصل همراه با تورم در این افراد شایع است. بیماری های بلغمی بعد از 55 سالگی شیوع بیشتری پیدا میکند.

پرهیزعمومی

گوشت گوساله و گاو- سوسیس و کالباس- نان های حجیم و فانتزی- محصولات خوراکی کارخانه ای و بسته بندی- قند و شکر و چای- روغن های نباتی و مایع تصفیه شده و جامد هیدروژنه.

 

پرهیزات دموی ها:

  • –ادویه جات- قند- گوشت زیاد- غذاهای نشاسته ای- غذاهای چرب- تخم مرغ- نوشیدن مایعات همراه با غذا ویا بلافاصله بعد از آن-خرما- رطب- توت خشک- کشمش- سیر- بادمجان

از تمامی غذاهایی که دارای مزاج گرم به ویژه گرم و تر هستند خیلی کم استفاده شودو در صورت ضرورت و نیاز حتما با مصلحت آن به کار رود.

 

پرهیزات صفراوی ها:

تخم مرغ- سیر- ادویه جات تند- نوشیدن مایعات همرا با غذا یا بلافاصله بعد از آن- گوشت قرمز- بریده بریده خوردن یعنی اینکه انسان مدام در حال غذا خوردن باشد مثل تخمه شکستن و خوردن تنقلات.خوردن بادمجان- موز- خوردن خربزه- طالبی- انجیر- گردو- پسته- فندق- از تمامی غذاهایی که دارای مزاج گرم به ویژه گرم و خشک هستند خیلی کم استفاده شودو در صورت ضرورت و نیازحتما با مصلحت آن به کار رود.

 

پرهیز سوداوی ها:

سیر- بادمجان غذاهای نمک سود مانند:ماهی دودی- ماهی شور- خیارشور- نمک زیاد- پنیر شور- گوشت گاو و گوشت حیوانات پیر- غذاهای مانده و بیات- لبنیات- کلم- کاهو- برنج سفید- خوراک عدس(عدسی)- نوشیدن مایعات همراه غذا از تمامی غذاهایی که ذارای مزاج سرد و خشک هستند خیلی کم استفاده شودو درصورت ضرورت و نیاز حتما با مصلحت آن به کار رود.

 

پرهیزات بلغمی ها:

فراورده های لبنی مانند:شیر- ماست- دوغ- کره- سرشیر- خامه- پنیر- کشک- ترشی جات- سرکه- شور- برنج سفید- عدس- سیب زمینی- سوپ جو- آش جو-کاهو- میوه جات ترش و کال- نارنگی- کیوی- گرمک- خیار- قارچ- ماش- جو- گوشت گاو و گوساله- انواع گوشت سفید- گوجه فرنگی- پرخوری- کدوخورشی- نوشیدن مایعات همراه با غذا یا بلافاصله بعد از آن.از تمامی غذاهایی که دارای مزاج سرد و به ویژه سرد و تر هستند خیلی کم استفاده شود و در صورت نیاز با ضرورت به کار رود.

 

توصیه های غذایی و دارویی:

استفاده از روغن های طبیعی و خالص و تصفیه نشده(کنجد. حیوانی. زیتون)

استفاده از شیرینی های طبیعی(عسل. شیره انگور. توت خشک. مویز و...)

استفاده از شوینده های طبیعی(صابون های زیتون. گل سر. لعابهای گیاهی)

استفاده از نوشیدنی های طبیعی(سرکه شیره. سکنجبین. شربت لیمو و ...)

اغذیه گرم

انگور- سیر- دارچین- پیاز- زنجبیل- گلاب - فلفل سیاه- نارگیل- تره- نخود- ریحان- ارده- خرما- شیره انگور- موز- قهوه- گردو کدو حلوایی- فندق- زیره سیاه- بادام زمینی- زرد چوبه- پسته- شلغم- روغن حیوانی- سیاه دانه- انجیر- خربزه- کنجد-  نمک- کاکائو- شکلات- نبات- نعناع- تخم مرغ خانگی- حلیم-بریانی- گلابی- گل سرخ - توت سفید- ترخون- نخودآب- ترتیزک- قلیه- عسل(انگبین)فالوده- آب شور- آب گرم- رطب- مغز باداکم شور و شیرین- سوسن- ترنج- نیشکر- میگو- فسنجان- کره- مربا- خامه- قهوه- نسکافه- سرشیر- خامه- حلوا ارده- شکلات صبحانه- خورشت قیمه- کرفس- کنگر-      مرصع پلو- فلافل- دنبه- روغن زیتون- روغن هسته انگور- میوه زیتون- بستنی- شیرینی- زردک- خاگینه- کرفس- مسهل بلغم و سودا- دنبلان- شکر سرخ- آبگوشت زیره- آبگوشت نخود- گوشت آهو- گوشت خرگوش- انواع خوراک گوشت گوسفند- انواع خوراک گوشت خروس- گوشت گنجشک- گوشت بلدرچین- گوشت کبوتر- گوشت ماهی شور- گوشت شتر- نان گندم- نان سنگگ- نان بربری

 

اغذیه سرد

آلو- مرغ- لوبیا- شاه توت- عدس- توت فرنگی- اسفناج- چغندر- ماست- ذرت- خیار- باقلا- کاهو- هندوانه- انواع برنج- گوجه فرنگی- کیوی- کاسنی- گنیر- بامیه- شیر- چای- کشک- سیب زمینی- بادمجان- مرکبات- زرشک- آلبالو- انار ترش- گیلاس- سرکه- ماء الشعیر- آبغوره-آبلیمو- سماق- شفتالو- سیب ترش- سنجد- زالزالک- نشاسته- جو- باقلا- ماکارونی- قرمه سبزی- سبزی پلو با ماهی- خوراک مرغ- زرشک پلو با مرغ- انواع املت- دوغ- دل- جیگر- شکنبه- سنگدان- سالاد الویه- کشک بادمجان- ریواس- سوپ مرغ- شیر برنج- آب چشمه ها- مسهل صفرا و دم- قره قوروت- کوکوسیب زمینی- لوبیا پلو- باقلاقاتق- ته چین مرغ- عدس پلو- نخود پلو- ماش پلو- زرشک پلو- انواع خوراک مرغ- انواع خوراک ماهی- کباب کوبیده- سوسیس- کالباس- پیتزاها- ساندویچ ها- تن ماهی- انواع کنسرو ها- روغن نباتی- انواع سالادها- سس سفید- انواع ژله- نوشابه- قارچ- کدو- کلم قمری- تخم مرغابی- مغز- چشم- آبگوشت به- آبگوشت کلم سنگی-آبگوشت سرکه- گوشت بز- گوشت اردک- گوشت گوساله- گوشت گاو- گوشت قرمه- آش رشته-آش سماق و ناردانه- آش قوره-آش زرشک- آش جو-آش ریواس- نان جو- نان تست- نان تافتون

 

اغذیه معتدل

خاکشیر- بادام- سیب- کرفس- نیمرو- سبزی خوردن- شیر تازه- شیر ترش- آب باران- انار شیرین- آش زیره- زرد آلو- به- خرمای نیم رسیده- بنفشه- ریحان یا سوسن بر- سیب شیرین- کوکوسبزی- فرنی- دست و پاچه- با و گردن مرغان- شکر- آبگوشت- آب شیر- آبگوشت گنده- آبگوشت لپه-گوشت- آبگوشت بز باش- کوفته با گوشت گوسفندی- گوشت بره- گوشت تیهو- گوشت مرغان خانگی- نان فطیر- نان فرنی- ماست گوسفندی

 

 

لیست مصلحات غذاها

1.برنج- مصلح:زیره سیاه

2.خیار- مصلح نعناع و گل سرخ

3.روغن حیوانی- مصلح:عسل و سرکه و آبلیمو

4.کاهو- مصلح:سکنجبین

5.ماست- مصلح:شیره و عسل و سیاه دانه

6.گوشت گوسفند- مصلح:عسل و سماق

7.آش جو- مصلح:زیره وآبغوره

8.تخم مرغ- مصلح:دارچین

9.شیر- مصلح:گلاب و هل

10.کره ی حیوانی- مصلح:عسل

11.نان گندم- مصلح:رازیانه و سیاه دانه

12.عدسی- مصلح:گلپر

13.باقلا- مصلح:گلپر

14.انار- مصلح:گلاب

15.انواع آش- مصلح:فلفل سیاه

16.دوغ- مصلح:کاکوتی

17.ماهی- مصلح:گردو و فلفل سیاه

18.آبگوشت- مصلح:دنبه و آویشن

19.چای سیاه- مصلح: آبلیمو

غذاهایی که اجتماعشان با همدیگر ممنوع است

غذاهای ناسازگار

1.لبنیات با گوشت سفید(مرغ و ماهی و غیره)

2.تخم مرغ با مرغ و ماهی

(به حسب مزاج انسان احتمال حدوث امراضی چون جزام . فلج. نقرس. بواسیر...خواهد شد)

3.لبنیات با ترشی جات(باعث انجاد و فساد شیر در معده میگردد.)

4.پنیر با ماست چکیده

5.پنیر با بادام

6.پنیر با تخم مرغ

7.سرکه با (عدس و ماش)

سرکه با ماست و شیر (باعث لکه و پیسی در پوست صورت میشود)

9.ماست با ترب

10.تخم مرغ با ترب

11.تخم مرغ با قارچ

12.شیر برنج یا ....(آرد گندم)باعث قولنج و حدوث غنج در بدن میشود.)

13.انار با حلیم باعث گر گرفتگی در مویرگ ها میشود

14.سرکه با حلیم

15.خربزه با عسل: احتمال سنگ کوب شدن و سایر عوارض میشود.

16.خربزه با مویز و انبه

17.انگور با کله گوسفند:به علت تشدید لزوجیت و بلغمیت کله گوسفند

18.آلو با جمیع لبنیات

19.شیر با انجیر

20.ماست با باقالی

21.خردل با سیر

22.کبوتر بچه با پیاز

23.پیاز با پونه

24.خوردن اغذیه گرم و سرد با هم

25.خوردن غذاهایی که دارای طبیعت سرد هستند با همدیگر

26.خوردن غذاهایی که دارای طبیعت گرم هستند با هم

27.خوردن غذاهای نفخ آور به همراه غذاهای نفخ آور

28.خوردن سرکه بعد از برنج

29.خوردن بعضی غذاهایی که بر روی غذاهای قبلی ممنوع است.

غذاهای نفخ آور. لزج.گس.لطیف(ماهی . شیر. هندوانه) و .سنگین  به ترتیب بر روی غذاهای نفخ آور .لزج. گس. لطیف. خورده شده قبلی

30.خوردن خربزه . هندوانه. بر روی گوشت ها و آبگوشت

 

توصیه هایی در مصرف آب

1.آب نوشیدنی سالم و فاقد افزودنی های رایج

2.آب را به صورت مکیدن از میان دو لب و به صورت آرام بیاشامید.

3.در روز آب را به صورت ایستاده و در شب به صورت نشسته بنوشید.

4.آشامیدن شما به خاطر وجود عطش و میل باشد نه از روی شهوت و عادت

اوقات مصرف نکردن آب

1.آشامیدن آب سرد بعد از غذای گرم یا بعد از استحمام و گرمی بدن

2.آشامیدن آب سرد بعد از خوردن میوه ها مخصوصا میوه های سرد مانند خربزه و هندوانه

3.آشامیدن آب گرم بعد از غذای گرم

4.آشامیدن آب سرد هنگامی که معده خالی باشد.

5.آشامیدن آب سرد بعد از ورزش . ریاضت . حرکات سنگین و جماع و..

6.آشامیدن آب سرد و بلافاصله خوابیدن

7.آشامیدن آب بلافاصله پس از صرف غذا خصوصا در سرد مزاجان

8.آشامیدن آب در حین غذا خوردن

9.آشامیدن آب سرد بدن توقف

10.آشامیدن آب بعد از غذاهای ترش شیرین و مسهل

11.آشامیدن آب سرد بعد از غذا و بعد از شیرینی ها

یاد آوری:

1.پیش از شروع به غذا خوردن و پس از آن دست ها را بشوییم.

2.در آغاز و انتهای غذا خدا را یاد کنیم.

3.با دست راست غذا بخوریم.

4.لقمه هارا کوچک برداشته و خوب بجویم.

5.مدت زمان غذا خوردن را طولانی کنیم.

6.در اول و آخر غذا مقدار کمی نمک (به صورت پاشیدن )میل کنیم.

7.بعد از غذا خوردن به پشت دراز کشیده و پای راست را روی پای چپ بگذاریم.

8.بعد از اتمام غذا نخوابیم البته دراز کشیدن مانعی ندارد.

9.در اول روز و اول شب غذا بخوریم و از خوردن غذا در میان روز و شب بپرهیزیم و یا اینکه یک وعده در میان غذا میل نماییم.

10.میوه ها و سبزی ها را پیش از خوردن خوب بشوییم.

11.از خوردن غذا در حالت سیری بپرهیزیم.

12.قبل از اینکه سیر شویم دست از طعام بپرهیزیم.

13.از خوردن غذای سرد و داغ و فوت کردن به چیزهایی که میخوریم یا می آشامیم پرهیز نماییم.

14.خوردن به خاطر وجود میل و گرسنگی میباشد.

15.از آشامیدن زیاد آب پرهیز نماییم.

16.از جای شکسته لیوان و یا ظرف و قسمت دسته آن آب نیاشامیم.

17.میوه هارا حتی المقدور با پوست بخوریم.

18.پرهیز از خوردن قلوه (کلیه)گوسفند زیرا باعث کثیفی مثانه میشود.

19.پرهیز از خوردن گوشت خام زیرا باعث تولید انگل در بدن و روده ها میکند.

20.پرهیز از خوردن زیاد گوشت حیوانات وحشی و گاو زیرا باعث تحقیر عقل ...فهم میکند.

21.خوردن ادویه جات ....(بسیار گرم)به صورت مداوم باعث فساد خون میشود.

22.خوردن غذا در حالت....باعث امراضی مثل پیسی و ...میشود.

23.افراد سالم باید از سرد و گرم کردن بلافاصله بدنشان خودداری کنند.

 

توصیه های بهداشتی در فصول سال

فروردین : خوردن گوشت های نازک.غذاهای لطیف و تخم مرغ نیم پخت .شربت حلال و پرهیز از خوردن پیاز . ترشیها و مسهل و انجام قصد و حجامت

اردیبهشت : خوردن خورشت ها و گوشت های بریان و آنچه در سرکه داخل نموده باشند و گوشت های شکار و جماع بسیار.در حمام ماساژ با روغن .ناشتا آب نباید بخورد و بوئیدن ریحان بوی خوش توصیه میشود.

خرداد: در این ماه خوردن غذاهای پر نمک و گوشت های غلیط مانند گوشت کله و گاو و آشامیدن شیر نیکو نیست.نافع و نیکوست.... روز حمام رفتن و حرکت بسیار و ریاضت قبل از غذا مناسب نیست.

تیر: نیکو نیست حرکت بسیار و سختی به بدن دادن و گوشت های چرب خوردن و خوردن برگ کاسنی و برگ خرفه و خیارو شیر و خشت ومیوه تازه و پرطراوت و ترشیها و مرغ طبیعی و شیر و ماهی تازه مناسب است.

مرداد: آشامیدن آب به ناشتا خوردن چیزهای سرد و تر باید خورد.غذاهای لطیف و زود هضم مانند گوشت بزغاله. شیر باید شیر باید آشامید و شکوفه های گلهای با طبع سردتر و خوشبو ببوئید.

شهریور: خوردن چیزهای سرد تر و نفع میدهد مانند ماست – مسهل نباید خورد.جماع ضرر دارد و حرکت های سخت که باغث آزار بدن شود کم نموده و گلها و ریحان ها باید ببوئید.

مهر: خوردن مسهل نیکوست و نفع میدهد.خوردن شیرینیها و اقسام گوشت های معتدل مثل گوشت بزغاله و بره و نباید گوشت گاو خورد. بریان نیز باید کم خورد. حمام کمتر رفت. از خربزه و خیار اجتناب کرد.

آبان: در این ماه از بادها باید اجتناب کرد.فصد نکنند. دوای مسهل نباید خورد.نیکو و پسندیده است جماع. خوردن گوشت فربه و انار میخوش و میوه بعد از طعام در این ماه گوشت ها و سبزی ها و داروهای گرم به کار رود.آب کمتر آشامید و نیکو است در این ماه حرکت های سخت.

آذر: نیکو نیست خوردن آب در شب. به حمام کمتر باید رفت. جماع کمتر باید نمود. آشامیدن اول روز جرعه ای از آب گرم. نباید خورد سبزی ها و کرفس و نعناع و....

دی: تذکرات آذر به همراه اجتناب از طعام سرد و حجامت و فصد.استعمال غذاهای گرم.

بهمن: خوردن آب گرم در اول روز و پسنیده است جماع و خوردن کاچی های گرم و سبزی های گرم مثل کرفس و تره و نافع است حکام در اول روز روغن مالیدن به بدن و دوری کردن از خوردن شیرینی و ماهی تازه.

اسفند: نفع میرساند خوردن سر و گوشت پرنده و گوشت شکار و میوه خشک و کمتر شیرینی خورده شود و جماع نیکو باشد و حرکت های سخت و بدن را ریاضت فرمودن.